PDF (Ру)

Кілтті сөздер

цифрландыру
сыбайлас жемқорлық тәуекелдері
баға белгілеу
сатып алулар
ақпараттық жүйелер

Дәйексөздерді қалай жазу керек

Карипова, А., Бабашев, Д., & Беристенов, Р. (2022). IT-ӘЗІРЛЕМЕЛЕРДІ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ САЛАСЫНДАҒЫ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ТӘУЕКЕЛДЕРІ. «МЕМЛЕКЕТТІК АУДИТ – ГОСУДАРСТВЕННЫЙ АУДИТ», 57(4), 71–81. https://doi.org/10.55871/2072-9847-2022-57-4-71-81

Аңдатпа

Елді цифрландыруға жұмсалған бюджет қаражаты сараланды. Соңғы 8 жылда (govarch.kz ақпараттық жүйелерінде деректер жазбалары жасалғаннан бері) 578 ақпараттық жүйе әзірленді, оған 400 млрд теңгеден астам қаражат жұмсалды.

Белгілі бір ақпараттық жүйелердің қажеттілігін нақты түсінбеу, баға белгілеудің ашық еместігі және жабық сатып алу рәсімдері олардың үштен бірін талап етілмеген деп тану (578-нің 178-і) және есептен шығаруға ұсынылуының себебі болды.

Негізгі мәселе мемлекеттік жоспарлауға байланысты. Ол IT саласына қатысы жоқ жобаларды қаржыландыруға әкелген ресми көрсеткіштерге негізделген.

Зияткерлік меншік объектілерін сатып алуды ағымдағы реттеу нарықтың монополиялануына әкелді.

Отандық әзірлеушілер нарығы қаражаттың 50%-дан астамын алған бес квазимемлекеттік компанияның қолында шоғырланған.

Квазимемлекеттік сектордың тұтынушылары АТ әзірлемелерінің құнын дербес анықтайды, оларға уәкілетті органның қорытындысы қажет емес. Соның салдарынан квазимемлекеттік сектор шеңберінде де, мемлекеттік органдармен салыстырғанда да бір типті бағдарламалар бойынша баға айырмашылығы ондаған миллиард теңгеге жетеді.

Сонымен қатар цифрландыру әрқашан тиісті экономикалық нәтиже бере бермейді.

Мемлекеттік сектор жұмыс құнын асыра бағалауды жасыру үшін жабық ДСП пішімін пайдаланады. Талдау ашық сатып алу кезінде ұқсас жұмыстар әлдеқайда арзанға түсетінін көрсетті.

Баға белгілеудің және ақпараттық жүйелерді дамыту бойынша жұмыстарды сатып алудың қазіргі тәжірибесі жоғары тиістілікке байланысты жоғары баға белгілеудің, АТ-өнімінің сәйкессіздігінің, жаңа әзірлемелердің, қажетсіз немесе қайталанатын жүйелердің желеуімен қолданыстағы бағдарламаларды сатып алудың сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін тудырады.

https://doi.org/10.55871/2072-9847-2022-57-4-71-81
PDF (Ру)