Аңдатпа
Мақаланың мақсаты Орталық Қазақстан қалаларындағы тұрғын үй құнын модельдеу мен болжауға байланысты мәселелерді зерттеу және бағасын белгілеуге әсер ететін маңызды факторларды анықтау болып табылады.
Күтілетін нәтижелер: тұрғын үй нарығындағы жылжымайтын мүлік құнына елеулі әсер ететін маңызды баға белгілеуші факторлардың құрамын анықтауға және баға белгілеуші факторлардың жай-күйіне байланысты тұрғын үй бағасын болжауға мүмкіндік беретін экономика- математикалық модель әзірлеу.
Мақалада тұрғын үй жылжымайтын мүлік объектілерінің құнына болжам жасау үшін пайдаланылатын модельді әзірлеу талқыланады, бұл өңірлердің әлеуметтік-экономикалық даму бағдарламаларын әзірлеу кезінде көрініс табуы мүмкін, сатып алынатын әлеуметтік-тұрмыстық игіліктерді бағалау кезінде инвесторлар, тұрғын үй жылжымайтын мүлік нарығындағы басқа да контрагенттер және жеке тұлғалар талап етеді.
Қойылған мақсатқа сүйене отырып, авторлар Орталық Қазақстанның ең ірі қалаларында (халық саны бойынша): Астана, Қарағанды, Жезқазған, Балқаш қалаларында жылжымайтын мүліктің қайталама нарығындағы тұрғын үй құнына әсер ететін статистикалық маңызды айнымалылардың құрамын анықтады. Негізгі баға факторларының ішінде сандық (бөлмелер саны, пәтер ауданы, тұрғын үй алаңы, ас үй алаңы, қабат) және сапалы (жуынатын бөлменің түрі, балконның болуы, үй салынған материал) тұрғын үй сипаттамалары қарастырылды. Зерттеудің негізгі әдісі регрессиялық талдау болды, ал құрал ретінде Statistica бағдарламалық пакеті қолданылды. Салынған эконометрикалық модельдер қарастырылып отырған қалалардағы баға факторларының әсерін салыстырмалы талдауға мүмкіндік берді. Пәтердің ауданы мен үй салынған материалдың түрі пәтерлердің құнын анықтайтын негізгі факторлар болып табылды. Алынған бірнеше регрессия теңдеулері статистикалық тұрғыдан маңызды және тұрғын үй құнының болжамды бағаларын құру үшін пайдаланылуы мүмкін екендігі анықталды.